Οι παθήσεις μαστού χωρίζονται σε καλοήθεις και κακοήθεις. Η εξέταση του μαστού από μία γυναίκα ή τον γιατρό της μπορεί να φανερώσει την ύπαρξη ενός εξογκώματος στο στήθος της. Τα περισσότερα από αυτά τα εξογκώματα είναι καλοήθη και όχι καρκίνος.  Η εξακρίβωση για το αν πρόκειται για καλοήθη ή κακοήθη πάθηση γίνεται πάντα από το γιατρό,  ο οποίος καθοδηγεί σωστά τη γυναίκα, στις εξετάσεις που πρέπει να κάνει και προτείνει τη θεραπεία που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν και να μη μετατραπούν σε κακοήθη.

Καλοήθεις παθήσεις μαστού

Ινοκυστική Νόσος

Η ινοκυστική νόσος ανήκει στις παθήσεις μαστού που εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση σε γυναίκες ηλικίας 40-50 ετών. Σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί έντονο αίσθημα πόνου και έκκριση από τη θηλή.

Οι ινοκυστικές αλλοιώσεις είναι αποτέλεσμα αλλαγών στα επίπεδα των θηλυκών ορμονών, των οιστρογόνων και της προγεστερόνης κατά τη διάρκεια της περιόδου. Η κατακράτηση υγρού στο μαστό λόγω των αλλαγών των ορμονών μπορεί να προκαλέσει διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, διόγκωση των γαλακτικών αδένων και διήθηση των πόρων. Απόρροια αυτών είναι η γυναίκα να νιώθει πρήξιμο, ευαισθησία και πόνο στους μαστούς της. Πολύ συχνά μετά από ένα διάστημα οι μαστοί επιστρέφουν στο φυσιολογικό τους.

Υπάρχουν όμως ορισμένες περιοχές του μαστού που μπορεί να εξακολουθήσουν να είναι σκληρότερες και ως αποτέλεσμα δημιουργούνται κύστεις σε φραγμένους ή διευρυμένους γαλακτοφόρους πόρους. Οι περιοχές αυτές αποκτούν ομοιόμορφο και παχύτερο σχήμα και στην επιφάνεια τους εμφανίζονται εξογκώματα. Οι ινοκυστικές αλλοιώσεις μπορεί να εμφανίζονται στον ένα ή και στους δύο μαστούς, συχνότερα στο άνω και έξω τεταρτημόριο, όπου συγκεντρώνεται και ο περισσότερος μαστικός αδένας ή στο μέρος του μαστού. Το αίσθημα πόνου μπορεί να είναι ήπιο, αλλά υπάρχουν γυναίκες που μπορεί να εμφανίσουν εξαιρετική ευαισθησία ακόμη και στην αφή.

Συνήθως δεν απαιτείται ειδική θεραπεία και το πρήξιμο που οφείλεται σε ορμονικές αλλαγές, υποχωρεί σιγά σιγά. Εάν ο πόνος είναι έντονος συστήνεται η χορήγηση απλής αναλγητικής αγωγής με δραστική ουσία όπως η παρακεταμόλη. Σε κάθε περίπτωση ο θεράπων ιατρός θα δώσει τη σωστή καθοδήγηση.

Κύστεις Μαστού

Οι κύστεις μαστού εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας από 30-40 ετών. Αιτίες εμφάνισής τους είναι οι ορμόνες, το κάπνισμα, η έκθεση σε ακτινοβολία, οι τραυματισμοί κτλ. Κύστεις εμφανίζονται συχνά και στους δύο μαστούς σε οποιοδήποτε σημείο. Η κύστη μαστού είναι ουσιαστικά η τοπική συλλογή υγρού, έχει ομαλή υφή και μετακινείται εύκολα, ορισμένες φορές γίνεται επώδυνη. Συχνά επικοινωνούν με τους γαλακτοφόρους πόρους, γεγονός που δημιουργεί έκκριση υγρού από τη θηλή (χρώματος καφέ).

Η αντιμετώπιση των κύστεων εξαρτάται από το μέγεθος και το περιεχόμενό τους. Όταν το υπερηχογράφημα δείξει ότι οι κύστεις δεν είναι μεγαλύτερες από 1,5 εκατοστό και το περιεχόμενό τους είναι απλό υγρό χωρίς συμπαγές στοιχείο συστήνεται απλή παρακολούθηση. Όταν οι διαστάσεις αυξάνουν σημαντικά ο γιατρός προχωρά σε παρακέντηση και κυτταρολογική διερεύνηση του δείγματος. Χειρουργική εκτομή απαιτείται αν και εφόσον οι κύστεις υποτροπιάσουν ή αν οι εξετάσεις γεννούν υποψίες για το περιεχόμενό τους.

Σε ένα ποσοστό περίπου 10 % οι κύστεις αποτελούν μία από τις παθήσεις μαστού που επανεμφανίζεται. Σε αυτή την περίπτωση τότε υπάρχει το ενδεχόμενο χειρουργικής επέμβασης για να αφαιρεθούν.

Ινοαδένωμα Μαστού

Το ινοαδένωμα μαστού είναι ένας πολύ συχνός καλοήθης όγκος που εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες μικρής ηλικίας. Πρόκειται για ένα σκληρό ογκίδιο, ανώδυνο στις περισσότερες περιπτώσεις. Το μέγεθος του μπορεί να αυξηθεί κατά  τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή με τη λήψη οιστρογόνων. Πολλές φορές τα ινοαδενώματα παρουσιάζουν αυξομειώσεις ανάλογα με τις φάσεις του κύκλου γι΄ αυτό και η εμφάνισής τους σχετίζεται με ορμονικούς παράγοντες.

Όταν επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για ινοαδένωμα, η θεραπεία του εξαρτάται από το μέγεθος, τα συμπτώματα και τα χαρακτηριστικά του. Στην περίπτωση που δεν είναι μεγαλύτερο από 2 εκατοστά, συστήνεται τακτική παρακολούθηση. Τα ινοαδενώματα που δεν μεταβάλλονται σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης τους δεν αφαιρούνται χειρουργικά. Μεγάλα ινοαδενώματα που πονάνε και αυξάνονται σε μέγεθος ή δίνουν ανησυχητικά σημάδια στις εξετάσεις αφαιρούνται χειρουργικά.

Θηλώματα Πόρων

Το πιο συχνό σύμπτωμα εμφάνισης των θηλωμάτων είναι η έκκριση υγρού από τη θηλή. Το μέγεθος τους παραμένει μικρό και δεν είναι εύκολα αντιληπτό κάτω από τη θηλή με ψηλάφηση. Το θήλωμα οφείλεται σε πολλαπλασιασμό των κυττάρων που βρίσκονται στους γαλακτοφόρους πόρους των μαστών. Συνήθως δεν απαιτείται θεραπεία αλλά παρακολούθηση σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Τα θηλώματα μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά και εμφανίζονται στον έναν ή και στους δυο μαστούς. Στην περίπτωση των πολλαπλών θηλωμάτων η νόσος ονομάζεται μικροθηλωμάτωση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται θεραπεία για την αντιμετώπιση των θηλωμάτων, αλλά τακτική παρακολούθησή τους. Το έκκριμα διερευνάται με κυτταρολογική εξέταση, ενώ αν ο υπέρηχος δείξει αύξηση μεγέθους  του θηλώματος συστήνεται αφαίρεσή τους με χειρουργική επέμβαση.

Διαβητική Μαστοπάθεια

Η διαβητική μαστοπάθεια είναι μία από τις παθήσεις μαστού που εμφανίζεται σε γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 για πολλά χρόνια, στις οποίες μπορεί να αναπτυχτεί ινώδης ιστός σε έναν ή και στους δυο μαστούς. Ο όγκος γίνεται αντιληπτός με την ψηλάφηση. Το χρόνια αυξημένο σάκχαρο προκαλεί την καταστροφή του μαστικού αδένα.

Μετά από μαστογραφία, υπέρηχο και βιοψία επιβεβαιώνεται αν η αλλοίωση είναι καλοήθης. Η θεραπεία της διαβητικής μαστοπάθειας ξεκινά με τη ρύθμιση του σακχάρου. Συστήνεται παρακολούθηση και αφαίρεσή τους αν το μέγεθός τους προκαλεί πίεση και πόνο.

Μαστωδυνία

Μαστωδυνία είναι ο πόνος στο στήθος. Συχνά σχετίζεται με ορμονικές μεταβολές και εμφανίζεται κάθε μήνα πριν από την περίοδο. Εμφανίζεται σε γυναίκες από 20-40 ετών, αλλά μπορεί να προκληθεί και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που υποβάλλονται σε ορμονική θεραπεία. Αιτία της μαστωδυνίας μπορεί να είναι ένας τραυματισμός ή μια κύστη. Πολλές φορές όμως ο πόνος μπορεί να οφείλεται και σε αιτίες εκτός μαστού και μπορεί να προέρχεται από τον ώμο, το θώρακα, τον αυχένα κτλ.

Η αντιμετώπιση της μαστωδυνίας ποικίλει και εξαρτάται από την αιτία. Αν πρόκειται για μια ήπια κυκλική μαστωδυνία δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία, ένα πιο σωστό σουτιέν ώστε να στηρίζεται καλύτερα το στήθος μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο. Στην περίπτωση του τραυματισμού, βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου. Αντίστοιχα να υπάρχει κάποια κύστη ή φλεγμονή προτείνεται από τον γιατρό η αντίστοιχη θεραπεία.

Φλεγμονές

Στο στήθος μπορεί να εμφανιστούν διάφορες φλεγμονές όπως η μαστίτιδα και τα αποστήματα μαστού. Κύρια συμπτώματα είναι ο έντονος πόνος, η διογκωμένη και περιοχή και η ερυθρότητα του δέρματος. Τέτοιου είδους φλεγμονές (μαστίτιδα) εμφανίζονται συχνά σε θηλάζουσες μητέρες.

Αιτία των φλεγμονών είναι η είσοδος μικροβίων (όπως ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος ή ο στρεπτόκοκκος) μέσα από τους πόρους της θηλής στο μαστό, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε ανωμαλίες της θηλής όπως κάποια εσοχή από τη οποία μπορεί να μπουν τα παθογόνα μικρόβια. Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται στον ένα μαστό, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στους δυο.

Οι φλεγμονές αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αντιβιοτικών για να καταπολεμηθούν τα μικρόβια και να αποφευκτεί ο σχηματισμός αποστήματος. Αν δημιουργηθεί απόστημα και η φλεγμονή δεν υποχωρήσει, τότε συστήνεται χειρουργική διάνοιξη.

Γαλακτοκήλη

Η γαλακτοκήλη είναι μία από τις παθήσεις μαστού που παρουσιάζεται μόλις σταματήσει να θηλάζει μία γυναίκα. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση κύστεων που περιέχουν κυρίως γάλα. Αντιμετωπίζονται με παρακέντηση για να αδειάσει η κύστη από το γάλα που έχει συσσωρευτεί.

Αμάρτωμα Μαστού

Πρόκειται για μία επιφανειακή, ψηλαφητή και ανώδυνη μάζα που αποτελεί καλοήθη αλλοίωση και εμφανίζεται σπάνια. Η διάγνωσή του αμαρτώματος γίνεται μέσω της μαστογραφίας και εφόσον η κυτταρολογική εξέταση είναι αρνητική. Δε χρήζει θεραπείας, αλλά συστήνεται τακτικός έλεγχος για να ερευνώνται τυχόν αλλαγές στο μέγεθός του.  Αν εμφανιστούν αλλαγές τότε το αμάρτωμα πρέπει να αφαιρεθεί.

Νέκρωση Λίπους

Νέκρωση λίπους είναι μια λευκή μάζα που εμφανίζεται κάποιες φορές στη μαστογραφία. Πρόκειται για μια σκληρή μάζα που προέρχεται από κάποιου είδους τραυματισμό και δε χρειάζεται ιδιαίτερη θεραπεία για να αντιμετωπιστεί.

Εκτασία Πόρων Μαστού

Η εκτασία των πόρων δεν είναι τίποτα περισσότερο από διάταση των πόρων του μαστού στην περιοχή κάτω από τη θηλή. Εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες που καπνίζουν. Το υπερηχογράφημα είναι η εξέταση που μαρτυρά την παρουσία τους και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη αντιμετώπιση.

Κίνδυνοι των καλοηθών παθήσεων μαστού

Με τη βοήθεια της μαστογραφίας μπορούν να εντοπιστούν αλλοιώσεις στους μαστούς. Οι περισσότερες κύστες και ογκίδια που εμφανίζονται στο στήθος δεν αποτελούν πάντα κίνδυνο για εκδήλωση καρκίνου του μαστού.

Κακοήθεις παθήσεις μαστού

Καρκίνος Μαστού

Ο καρκίνος του μαστού είναι μία από τις παθήσεις μαστού που αν όμως διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί. Αναπτύσσεται από τα αδενικά κύτταρα των πόρων και των λοβιδίων. Όταν τα κύτταρα γίνουν παθολογικά αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και όταν περάσουν το τοίχωμα των πόρων σχηματίζουν έναν όγκο και μπορούν να μεταφερθούν και σε άλλα όργανα του σώματος.

Ο βασικότερος τρόπος διάγνωσης είναι η μαστογραφία. Ο κύριος τρόπος θεραπείας είναι η χειρουργική επέμβαση. Ανάλογα με την έκταση της βλάβης γίνεται ριζική μαστεκτομή ή διατηρείται ο υγιής ιστός και αφαιρείται το τμήμα που έχει προσβληθεί από καρκίνο. Μετά τη χειρουργική επέμβαση ακολουθεί ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία ή βιολογικές θεραπείες ανάλογα με την περίπτωση.