Όλες οι γυναίκες γνωρίζουν την εξέταση του τεστ παπ (τεστ Παπανικολάου), πόσες όμως κλείνουν ραντεβού με το γυναικολόγο τους? Οι περισσότερες γυναίκες το αποφεύγουν γιατί είναι μία εξέταση που τις αγχώνει. Έως ένα βαθμό είναι λογικό να υπάρχει άγχος για την εξέταση, ιδίως κατά την πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο. Ίσως είναι ντροπή ή ο φόβος μήπως πονέσουν. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος για αναβολή του τεστ παπ, αφού είναι μια ανώδυνη και γρήγορη εξέταση.

Τι είναι το τεστ παπ;

Το τεστ παπ είναι μια μέθοδος ελέγχου, η οποία σκοπό έχει να διαγνώσει αρκετά νωρίς τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, έτσι ώστε να ανευρίσκεται σε θεραπεύσιμα στάδια. Πρέπει να γίνεται μια φορά το χρόνο μετά την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και αποτελεί το μόνο τρόπο να ελεγχθούν πρώιμες αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης λαμβάνεται δείγμα κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας – το τμήμα της που εκτείνεται από το άκρο της μήτρας έως τον κόλπο. Είναι μια πολύ σημαντική εξέταση η οποία θεωρείται προληπτική για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Η ανακάλυψη του τεστ παποφείλεται στον Έλληνα γιατρό και βιολόγο Γεώργιο Παπανικολάου. Το 1923 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά σε γυναίκες, για να ελεγθούν οι φυσιολογικές γεννητικές λειτουργίες και στη συνέχεια για να διαγνωστεί ο καρκίνος της μήτρας. Αρχικά η επιστημονική και ιατρική κοινότητα αντιμετώπισε την εξέταση με σκεπτικισμό, αλλά σήμερα αποτελεί μια διεθνώς αποδεκτή μέθοδο για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, που έχει σώσει χιλιάδες γυναίκες.

Γιατί να κάνεις το τεστ παπ;

Διότι ‘’Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν’’. Με την απλή εξέταση του τεστ παπ μπορούν να διαγνωστούν έγκαιρα ύποπτες αλλοιώσεις των κυττάρων για νεοπλασία , οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο που προσβάλλει τις γυναίκες. Δυστυχώς δε γίνεται εύκολα αντιληπτός και όταν εμφανιστούν συμπτώματα, η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Σε γυναίκες που αποφεύγουν τον τακτικό έλεγχο τεστ παπ, η νόσος δε μπορεί να ανιχνευτεί έγκαιρα.

Εκτός όμως από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, με το τεστ Παπανικολάου ανιχνεύονται και μεταδιδόμενα νοσήματα ή λοιμώξεις, ενώ στον ενδοτράχηλο της γυναίκας εντοπίζονται τυχόν κολπίτιδες, τραχηλίτιδες ή μολύνσεις.

Μορφές καρκίνου όπως των ωοθηκών ή του σώματος της μήτρας δεν ανιχνεύονται από το τεστ παπ. Εντοπίζονται όμως στη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης ή άλλων εξετάσεων (π.χ. υπερηχογράφημα) που συνήθως γίνονται μαζί με το τεστ Παπανικολάου. Ανιχνεύεται όμως ο καρκίνος του κόλπου που εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες μετά 50, γι’ αυτό και το τεστ παπ πρέπει να γίνεται πάντα.

Στην περίπτωση που η εξέταση δείξει κάτι ύποπτο, τότε η γυναίκα υποβάλλεται σε επιπλέον εξετάσεις όπως κολποσκόπηση κτλ.

Πότε πρέπει να κάνεις το πρώτο τεστ παπ;

Η πρώτη εξέταση πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η εξέταση επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Για τις κυρίες που έχουν περάσει την ηλικία των 30, καλό είναι να υποβάλλονται και σε μια εξέταση για τον ιό HPV.

Οι γυναίκες 65 ετών και άνω πρέπει να κάνουν την εξέταση κάθε 2-3 χρόνια.

Αν έχει αφαιρεθεί η μήτρα πρέπει να γίνεται τεστ παπ;

Αν η μήτρα αφαιρέθηκε λόγω καρκίνου ή προκαρκινικών βλαβών, το τεστ παπ πρέπει αν γίνεται. Το ίδιο ισχύει και αν έχει αφαιρεθεί η μήτρα αλλά όχι ο τράχηλος. Μόνο στη περίπτωση που έχουν αφαιρεθεί τόσο η μήτρα όσο και  τράχηλος δε χρειάζεται να γίνει το τεστ παπ.

Πώς γίνεται το τεστ παπ;

Πρόκειται για μια απλή διαδικασία. Ο γυναικολόγος με τη βοήθεια του κολποδιαστολέα (όπως μαρτυρά και το όνομά του, είναι ένα όργανο αποστειρωμένο μιας χρήσης που διαστέλλει τα τοιχώματα του κόλπου), εξετάζει τον τράχηλο και με ένα μικρή ξύλινη ή πλαστική σπατουλίτσα  και ένα βουρτσάκι παίρνει δείγμα κυττάρων από τον τράχηλο. Στη συνέχεια τοποθετεί το δείγμα που έχει πάρει σε ένα πλακάκι, το οποίο δίνεται στον κυτταρολόγο για να ελέγξει στο μικροσκόπιο αν τα κύτταρα είναι φυσιολογικά. Οι περισσότερες γυναίκες δεν αισθάνονται τίποτα. Ορισμένες ενδεχομένως να νιώσουν μια μικρή ενόχληση που κρατά μερικά δευτερόλεπτα.

Πονάει η εξέταση;

Το μεγαλύτερο μέρος των γυναικών δεν αισθάνονται καμία ενόχληση κατά τη διάρκεια του τεστ ΠΑΠ. Βέβαια υπάρχουν ορισμένες κυρίες που πιθανόν θα νιώσουν ένα μικρό κάψιμο, που διαρκεί όμως μερικά δευτερόλεπτα. Πολλές φορές ο πόνος αυτός είναι ψυχολογικός και καθόλου έντονος.

Αν δεις αίμα να ανησυχήσεις;

Η εμφάνιση μικρής ποσότητας αίματος μετά το τεστ παπ, δεν πρέπει να αποτελέσει αιτία ανησυχίας. Είναι κάτι φυσιολογικό και θα σταματήσει μετά από μερικές ώρες.

Πότε είναι η καλύτερη ημέρα να κάνεις την εξέταση;

Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να γίνεται όταν η γυναίκα δεν είναι αδιάθετη. Ιδανικά γίνεται 10-20 ημέρες μετά την πρώτη μέρα της εμμήνου ρύσεως. Στην περίπτωση που ο κύκλος της περιόδου είναι άστατος και συμπέσει με το ραντεβού για το τεστ Παπανικολάου, καλό θα είναι η εξέταση να αναβληθεί.

Στην περίπτωση της εγκυμοσύνης, η εξέταση μπορεί να γίνει κανονικά αφού δεν έχει γνωστοποιηθεί κάποια συνέπεια λόγω του τεστ παπ.

Πώς να προετοιμαστείς;

Δύο μέρες πριν την εξέταση, η γυναίκα πρέπει να αποφεύγει τις κολπικές πλύσεις, τη χρήση κρέμας, αφρού ή ταμπόν, για αποφύγουμε τυχόν αλλοιώσεις των αποτελεσμάτων της εξέτασης. Καλό είναι να αποφεύγεται η ερωτική επαφή μια μέρα πριν, ενώ στην περίπτωση χρήσης ενδοκολπικών φαρμάκων, η εξέταση πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μια εβδομάδα μετά το τέλος της θεραπείας.

Τι είναι ο HPV (ιός Ανθρωπίνων Θηλωμάτων);

Με το τεστ ΠΑΠ μπορεί να ανιχνευτεί ο ιός των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων. Ο HPV μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής και μπορεί να υπάρχει χωρίς κανένα σύμπτωμα και στα δύο φύλα.

Υπάρχουν περίπου 100 τύποι HPV, και μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες όπως τα κονδυλώματα. Ορισμένοι τύποι του HPV  ενοχοποιούνται για τη δημιουργία δυσπλασιών και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις σχετίζονται με την ηλικία;

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Όλες οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες έχουν πιθανότητες να προσβληθούν από τον ιό HPV και να εμφανίσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις. Σύμφωνα με έρευνες τα πιο υψηλά ποσοστά λοιμώξεων HPV εμφανίζονται στις μικρότερες ηλικίες.

Τι σημαίνει το μη φυσιολογικό αποτέλεσμα;

Το γεγονός ότι τα κύτταρα της επιφάνειας του τραχήλου της μήτρας δεν είναι φυσιολογικά, δε σημαίνει ότι πρόκειται για καρκίνο. Το μη φυσιολογικό αποτέλεσμα αν θεραπευτεί σωστά και έγκαιρα, δε θα δημιουργήσει προβλήματα στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση αρμόδιος είναι ο γυναικολόγος σας που θα εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει το αποτέλεσμα και πως πρέπει να προχωρήσετε.

Οι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το μη φυσιολογικό αποτέλεσμα είναι οι ακόλουθοι:

Δυσπλασία: ανάλογα με το πόσο έντονες οι κυτταρικές αλλαγές ταξινομείται σε ελαφριά, μέτρια, βαριά και καρκίνωμα. Δεν είναι καρκίνος αλλά μπορεί να γίνει αν δε θεραπευτεί.

Πλακώδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη (SIL): δεν είναι καρκίνος αλλά μπορεί να γίνει αν δε θεραπευτεί. Χωρίζεται σε χαμηλού βαθμού (LGSIL) και σε  και υψηλού βαθμού (HGSIL) ανάλογα με το πόσο σοβαρές είναι οι βλάβες.

Τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (CIN): δεν είναι καρκίνος. Ανάλογα με τη βαρύτητα χωρίζεται σε CIN 1, CIN 2, CIN3.

Άτυπα κύτταρα: είναι ένα μη φυσιολογικό εύρημα, δεν είναι καρκίνος, αλλά χρειάζεται περεταίρω διερεύνηση.

Τραχηλικός καρκίνος ή διηθητικός καρκίνος: αυτό το αποτέλεσμα δείχνει σαφή κακοήθη βλάβη. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση η ακριβής διάγνωση γίνεται με βιοψία.

Μπορεί το τεστ Παπανικολάου να κάνει λάθος;

Το τεστ ΠΑΠ είναι μία εξέταση που μπορεί να δώσει και λάθος αποτελέσματα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως στον τρόπο λήψης των κυττάρων ή της τοποθέτησης τους στα γυάλινα πλακάκια ή στον τρόπος φύλαξης, ακόμα και στην προετοιμασία της γυναίκας. Η τακτική επανάληψη του τεστ, κάθε χρόνο όπως συστήνεται, μείνει την πιθανότητα λάθους, αφού είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί και την επόμενη χρονιά.

Πώς μπορεί να βελτιωθεί η αξιοπιστία του τεστ Παπανικολάου;

Σύμφωνα με έρευνες τα περισσότερα λάθη οφείλονται στη διαδικασία λήψης των κυττάρων. Για αυτό πρέπει να γίνεται πάντα από το γυναικολόγο σας, ο οποίος θα κάνει και λεπτομερή έλεγχο του τραχήλου ώστε να εντοπίσει (αν υπάρχουν) ύποπτες περιοχές. Η ολοκληρωμένη αυτή εξέταση μειώνει κατά πολύ την πιθανότητα λάθους.

ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι το τεστ ΠΑΠ είναι μια οικονομική, γρήγορη, ανώδυνη εξέταση που ελέγχει αν τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας παρουσιάζουν αλλαγές που θα μπορούσαν μελλοντικά να απειλήσουν την υγεία μιας γυναίκας. Η εφαρμογή του έχει μειώσει θεαματικά το ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Κάθε γυναίκα πρέπει να υποβάλλεται σε αυτή την εξέταση μια φορά το χρόνο, χωρίς να φοβάται τα αποτελέσματα.