Η εξέλιξη στην υπερηχογραφία έχει οδηγήσει στη χρήση της στους περισσότερους τομείς της ιατρικής. Έτσι σήμερα μιλάμε για γυναικολογική και μαιευτική υπερηχογραφία. Μέσω των υπερήχων ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση των έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας και να παρακολουθήσει την πορεία της εγκυμοσύνης.
Μαιευτική υπερηχογραφία
Το πρώτο υπερηχογράφημα
Το πρώτο υπερηχογράφημα γίνεται περίπου στις 6 εβδομάδες μετά τη διάγνωση της εγκυμοσύνης. Με αυτό μπορούμε να πιστοποιήσουμε τη βιωσιμότητα του εμβρύου, να δούμε αν υπάρχει πολύδυμη κύηση, να ελεγχθεί η καρδιακή λειτουργία κτλ.
Ειδικά όταν πρόκειται για πολύδυμη κύηση είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζουμε όσο πιο έγκαιρα γίνεται. Επίσης από το πρώτο υπερηχογράφημα μπορεί να προσδιοριστεί και η πιθανή ημερομηνία τοκετού, αφού όταν η μέτρηση του μήκους του εμβρύου γίνει νωρίς, προσδιορίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια η ηλικία του.
Αυχενική διαφάνεια
Ο έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου γίνεται την 11η εβδομάδα. Μέσω αυτής της εξέτασης μπορούμε να διαπιστώσουμε πολλές παραμέτρους όπως τη μορφολογία του εμβρύου, την ανάπτυξη του, την ουροδόχο κύστη, το στομάχι, τη διάπλαση των άκρων κ.α.
Σε αυτή την περίοδο γίνεται και η εξέταση της αυχενικής διαφάνειας. Μέσω αυτής της μη επεμβατικής μεθόδου μπορούμε να διαπιστώσουμε χρωμοσωμικές ή συγγενείς ανωμαλίες. Η ακρίβεια της εξέτασης φτάνει και το 90%. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί κάποια ανωμαλία και το ζευγάρι αποφασίσει τον τερματισμό της κύησης, αυτό γίνεται με πιο ήπιο τρόπο σε σύγκριση με τη διακοπή σε μεταγενέστερο στάδιο.
Υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου
Το επόμενο υπερηχογράφημα μεγάλης σημασίας γίνεται περίπου στην 20η εβδομάδα κύησης. Με αυτό το υπερηχογράφημα μπορούμε να ελέγξουμε αναλυτικότερα παραμέτρους της εγκυμοσύνης. Μπορούμε να παρατηρήσουμε τα οστά του κρανίου και του προσώπου για λαγόχειλο, να πάρουμε πληροφορίες για την καρδιά, τους πνεύμονες, τα όργανα στην περιοχή της κοιλιάς, τα άνω και κάτω άκρα.
Ουσιαστικά μπορούμε να διαπιστώσουμε αν το έμβρυο αναπτύσσεται σωστά και να εντοπίσουμε τυχόν καρδιακές και άλλες ανωμαλίες. Επίσης ελέγχοντας την ποσότητα του αμνιακού υγρού και τη θέση του εμβρύου και του πλακούντα στη μήτρα, επιβεβαιώνουμε το χρόνο και τον τρόπο του τοκετού.
Ακόμη, παρατηρούμε τον ομφάλιο λώρο, και το μήκος του τραχήλου της μήτρας. Αν έχει περιορισμένο μήκος μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό.
Doppler
Το Doppler γίνεται στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Πραγματοποιείται στην 34η εβδομάδα κύησης. Αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη για την υγεία του εμβρύου. Είναι μία εξέταση που γίνεται συνδυαστικά με μετρήσεις για την ανάπτυξη του εμβρύου. Δηλαδή, έλεγχος πλακούντα, μέτρηση ανατομικών μεγεθών, κινητικότητα εμβρύου, λειτουργίες και ανάπτυξη οργάνων κλπ. Μέσω του ελέγχου Doppler ερευνούμε τη ροή των αγγείων. Ξεκινάμε με τη μέτρηση της ροής της ομφαλικής αρτηρίας και κατά περίπτωση προχωρούμε στον έλεγχο της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας.
Το Doppler παρέχει τη δυνατότητα ελέγχου της παρούσας αλλά και της μελλοντικής υγείας του εμβρύου, αποκλείοντας την πιθανότητα κινδύνου για το προσεχές διάστημα. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό ιδίως στις περιπτώσεις πολύδυμης κύησης, σακχαρώδη διαβήτη στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και γενικά σε εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου.
Τρισδιάστατη υπερηχογραφία
Η τρισδιάστατη υπερηχογραφία αποτελεί τη εξέλιξη της κλασσικής υπερηχογραφίας. Μας δίνει μεγάλη ακρίβεια, χωρίς αντενδείξεις και με χαμηλό κόστος. Ο τρισδιάστατος υπέρηχος μας επιτρέπει να εξετάσουμε το όργανο σε τρία επίπεδα. Εξέλιξή της είναι η 4D στην οποία οι μετρήσεις γίνονται σε πραγματικό χρόνο.
Γυναικολογική Υπερηχογραφία
Τρισδιάστατη υπερηχογραφία στη γυναικολογία
Με την τρισδιάστατη υπερηχογραφία μπορούμε να εκτιμήσουμε το μέγεθος και την αγγείωση ενός όγκου. Έτσι, μπορούμε να ελέγξουμε αν πρόκειται για καλοήθεια ή κακοήθεια. Επίσης μέσω αυτής της εξέτασης μελετάμε το μέγεθος ενός ινομυώματος και τη θέση του στο ενδομήτριο. Ακόμη εντοπίζουμε πολύποδες, συμφύσεις ή τυχόν υπερπλασία του ενδομητρίου.
Ουσιαστικά η έγχρωμη 3D υπερηχογραφία αποτελεί την εξέλιξη του Doppler, και απεικονίζει τη δομή και τη διάμετρο των αγγείων, μετρήσεις πολύ σημαντικές για την πρόγνωση ενός όγκου.
Τρισδιάστατη υπερηχογραφία στη μαιευτική
Πρώτο τρίμηνο κύησης
Με την τρισδιάστατη υπερηχογραφία έχουμε καλύτερη απεικόνιση του εμβρύου. Μπορούμε να περιστρέψουμε το έμβρυο για να κάνουμε τις απαραίτητες μετρήσεις, και έχουμε λεπτομερέστερη εικόνα των άνω και κάτω άκρων, του προσώπου κτλ.
Δεύτερο τρίμηνο κύησης
Σε αυτή τη φάση της εγκυμοσύνης γίνεται το υπερηχογράφημα δευτέρου επιπέδου. Με την τρισδιάστατη υπερηχογραφία μπορούμε να ελέγξουμε την ανατομία του εγκεφάλου και να αποκλείσουμε παθολογικές καταστάσεις. Μπορούμε να εντοπίσουμε τυχόν βλάβες στην σπονδυλική στήλη και να εκτιμήσουμε τη σοβαρότητά τους.
Με την 3D και την 4D υπερηχογραφία έχουμε μια εντυπωσιακή απεικόνιση του προσώπου του εμβρύου και μπορούμε να παρατηρήσουμε τα χαρακτηριστικά του προσώπου του με μεγάλη ακρίβεια. Φυσικά αυτό μας δίνει και τη δυνατότητα να εντοπίσουμε ανωμαλίες στη μύτη ή το στόμα.
Επόμενο κομμάτι είναι η καρδία που είναι αρκετά δύσκολο όργανο για να εξεταστεί. Οι 4D υπέρηχοι παρέχουν απεικόνιση των αγγείων και βοηθούν στον εντοπισμό συγγενών ανωμαλιών.
Τέλος, μέσω των τρισδιάστατων υπερήχων έχουμε καλύτερη εικόνα της ουροδόχου κύστης και νεφρών του εμβρύου. Επιπλέον, το φύλο μπορεί να διαπιστωθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Κλείνοντας θα λέγαμε ότι δε μπορούμε να συγκρίνουμε την κλασσική με την τρισδιάστατη μαιευτική και γυναικολογική υπερηχογραφία. Η μία εξέταση μπορεί να αποτελέσει συμπλήρωμα της άλλης, για να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερη εικόνα της μητέρας και του παιδιού.