Καρκίνος μαστού

Ο καρκίνος μαστού είναι μια νόσος που αν διαγνωστεί εγκαίρως θεραπεύεται σε σημαντικό βαθμό. Ο μαστός αποτελείται από τα λόβια – αδένες υπεύθυνους για την παραγωγή γάλακτος και από τους πόρους – μικρούς σωλήνες που ξεκινούν από τα λόβια και καταλήγουν στη θηλή του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται από τα αδενικά κύτταρα των πόρων και των λοβιδίων. Όταν κύτταρα τους γίνουν παθολογικά, τότε ξεκινά ένας γρήγορος πολλαπλασιασμός τους. Σε ελάχιστες περιπτώσεις αναπτύσσονται κακοήθειες και από τον λιπώδη ή τον μυϊκό ιστό γνωστά ως σαρκώματα.

Οι καλοήθεις όγκοι συνήθως δεν επεκτείνονται και σε άλλα όργανα και όταν αφαιρεθούν δεν επανεμφανίζονται. Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού τα παθολογικά κύτταρα αναπτύσσονται προοδευτικά  , και σε επόμενη φάση διασπούν το τοίχωμα των πόρων και σχηματίζουν έναν όγκο, με τη δυνατότητα να μεταφερθούν και σε άλλα μέρη του σώματος κάνοντας μεταστάσεις σε απομακρυσμένα όργανα. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος που εκδηλώνεται τις γυναίκες με περίπου 1.500 νέα κρούσματα κάθε χρόνο στη χώρα μας. Οι παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την εμφάνισή του δεν έχουν διευκρινιστεί.

Καρκίνος μαστού: Πρόληψη και παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες που ευθύνονται για τον καρκίνο του μαστού δεν έχουν αποσαφηνιστεί, γι αυτό και δεν είναι εφικτή η αποτροπή ανάπτυξής του. Υπάρχουν όμως ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου σε μια γυναίκα. Οι σημαντικότεροι είναι οι ακόλουθοι:

·         Το οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή αν η μητέρα, η αδερφή ή η κόρη μια γυναίκας έχουν εκδηλώσει καρκίνο του μαστού ή καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

·         Η ηλικία μιας γυναίκας. Όσο μεγαλώνει αυξάνονται οι πιθανότητες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που νοσούν είναι άνω των 50 ετών.

·         Η διάρκεια των ετών εμμήνου ρήσης. Μια πρώιμη έναρξη του κύκλου ή μια καθυστερημένη εμμηνόπαυση, παίζουν σημαντικό ρόλο.

·         Αν μια γυναίκα δεν έχει τεκνοποιήσει ή αν η πρώτη της εγκυμοσύνη ήταν σε ηλικία άνω των 35 ετών, έχει περισσότερες πιθανότητες να νοσήσει.

·         Η παχυσαρκία κυρίως σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα αλλά και η έλλειψη οποιασδήποτε άσκησης.

·         Η παρατεταμένη λήψη ορμονών και οιστρογόνων.

·         Το ιστορικό καρκίνου μιας γυναίκας. Αν έχει εκδηλώσει καρκίνο στον ένα μαστό, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκδηλώσει και στον άλλο.

Πρέπει να τονίσουμε ότι οι παράγοντες κινδύνου δε σημαίνουν απαραίτητα και ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Γνωρίζοντάς τους μπορούμε να αποφύγουμε ορισμένους από αυτούς αλλά και να μεριμνούμε για την πραγματοποίηση προληπτικών ελέγχων.

Καρκίνος μαστού :Προειδοποιητικά συμπτώματα

Το συνηθέστερο προειδοποιητικό σημείο είναι ένα συμπαγές ογκίδιο που δεν μετακινείται. Άλλα σημεία είναι η έκκριση υγρού από τη θηλή ή η εμφάνιση εισολκής. Σε ορισμένες περιπτώσεις το δέρμα πάνω από τον όγκο μπορεί να μοιάζει με φλοιό πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει κοιλότητες εκεί που έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος.

Καρκίνος μαστού :Πρωτογενής Πρόληψη

Ένα πρώτο βήμα για την πρόληψη αποτελεί η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής. Προτείνεται η κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) που βοηθούν στην αποβολή των τοξικών ουσιών από το σώμα, αλλά και η χρήση του ελαιόλαδου διότι το ελαϊκό οξύ καταστέλλει τη δράση του σημαντικότερου ογκογονιδίου του μαστού. Η διατήρηση υγιούς βάρους ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση και η σωματική άσκηση (τουλάχιστον για 30 λεπτά) βοηθά ιδιαίτερα.

Σημαντικότερο όλων είναι να μη διστάζετε να απευθυνθείτε στο γιατρό σας μόλις ανακαλύψετε οτιδήποτε ύποπτο στο στήθος σας.

Καρκίνος μαστού :Δευτερογενής πρόληψη

Δευτερογενής πρόληψη θεωρείται μια σειρά εξετάσεων που κάθε γυναίκα πρέπει να κάνει.

• Απαραίτητη είναι η μηνιαία αυτοεξέταση των μαστών κάθε ενήλικης γυναίκας την 10^η μέρα του κύκλου σε ηλικίες κάτω των 35 ετών. Σημάδι καρκίνου μπορεί να είναι η ψηλάφηση ενός όγκου ανώδυνου ή μη.
• Συστήνεται η ετήσια κλινική εξέταση των μαστών μετά το 20^ο έτος ζωής μιας γυναίκας.
• Από το 40^ο έτος της ηλικίας της, πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία η οποία πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια σε γυναίκες έως 50 ετών και κάθε 2 χρόνια μετά το 50^ο έτος. Η μαστογραφία μπορεί να αποκαλύψει τον καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο μειώνοντας κατά 25-35% η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού.

Καρκίνος μαστού :Έγκαιρη διάγνωση

Στόχος μας είναι ο καρκίνος να διαγνωστεί όσο πιο έγκαιρα γίνεται για να είναι πιο αποτελεσματική η θεραπεία. Στις μέρες μας διαθέτουμε πιο σύγχρονα μέσα, που μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε με ακρίβεια και ταχύτητα τον καρκίνο του μαστού.

Η βασικότερη εξέταση είναι αυτή της μαστογραφίας. Ιδιαίτερα με τη βοήθεια των ψηφιακών μαστογράφων μπορούμε να έχουμε υψηλή ευκρίνεια ακόμη και στους πιο δύσκολους και πυκνούς μαστούς. Η τρισδιάστατοι υπέρηχοι παρέχουν τρισδιάστατες εικόνες που διευκολύνουν την έγκαιρη διάγνωση και εντοπίζουν τυχόν αλλοιώσεις του μαστού.

Στάδια του Καρκίνου του Μαστού

Η νόσος κατατάσσεται με βάση τρεις παράγοντες: το μέγεθος του όγκου, την προσβολή των μασχαλιαίων λεμφαδένων και τη παρουσία μεταστάσεων.

Έτσι χωρίζεται σε τέσσερα στάδια:

·         Στο ‘’στάδιο 0 ‘’ο καρκίνος εντοπίζεται στο σημείο προέλευσής του, δεν έχει προχωρήσει στους γειτονικούς ιστούς και δεν έχει κάνει μετάσταση.

·         Στο ‘’στάδιο 1’’ ο όγκος είναι μικρότερος από 2 εκατοστά, δεν έχει προσβάλλει τους λεμφαδένες  ούτε άλλα σημεία.

·         Στο ‘’στάδιο 2’’  έχουμε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία: είτε δεν έχει σχηματιστεί όγκος αλλά έχουμε προσβολή των μασχαλιαίων λεμφαδένων, είτε ο όγκος είναι μικρότερος από 2 εκατοστά και έχουν προσβληθεί και οι μασχαλιαίοι αδένες. Στη δεύτερη κατηγορία: είτε ο όγκος είναι μεταξύ 2 και 5 εκατοστών και έχουν προσβληθεί και οι μασχαλιαίοι αδένες, είτε ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 5 εκατοστά αλλά δεν έχουν προσβληθεί οι λεμφαδένες.

·         Στο ‘’ στάδιο 3’’ έχουμε δύο κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία καθορίζεται από τον όγκο ο οποίος είναι πάνω από 5 εκατοστά ή από το πόσο εκτεταμένη είναι η προσβολή των μασχαλιαίων λεμφαδένων. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν ασθενείς που παρουσιάζουν επέκταση του όγκου στο θωρακικό τοίχωμα.

·         Στο ‘’στάδιο 4’’ ανήκουν ασθενείς που παρουσιάζουν μεταστάσεις.

Θεραπείες του Καρκίνου του Μαστού

Η κύρια θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι η χειρουργική επέμβαση. Σκοπός είναι να αφαιρεθεί η κύρια εστία της νόσου, για να αποτραπεί μελλοντική εμφάνιση του καρκίνου στο ίδιο σημείο. Σχεδόν όλες οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού υποβάλλονται σε αφαίρεση του όγκου από το μαστό τους. Ανάλογα με την περίπτωση γίνεται ριζική μαστεκτομή ή διατηρείται ο υγιής ιστός και αφαιρείται μόνο το τμήμα που έχει προσβληθεί από τον καρκίνο. Ο χειρουργός στη διάρκεια της επέμβασης αφαιρεί και έναν ή περισσότερους λεμφαδένες. Πολλές γυναίκες αποφασίζουν να προχωρήσουν σε αποκατάσταση του μαστού μαζί με την επέμβαση της μαστεκτομής ή στο προσεχές διάστημα.

Στη περίπτωση επέμβασης με διατήρηση του μαστού, η ασθενής υποβάλλεται και σε ακτινοθεραπεία. Αν η ασθενής έχει προχωρήσει σε μαστεκτομή τότε θα υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία μόνο αν το μέγεθος του όγκου ήταν πολύ μεγάλο ή αν είχαν προσβληθεί σε μεγάλο βαθμό οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες ή το θωρακικό τοίχωμα.

Η χημειοθεραπεία έχει σα στόχο την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων που έχουν φύγει από το αρχικό σημείο που εντοπίστηκε ο όγκος  και έχουν εγκατασταθεί σε άλλα σημεία κάνοντας μεταστάσεις. Σε ασθενείς με ορμονοευαίσθητο καρκίνο χορηγείται σε συνδυασμό με ορμονοθεραπεία.

Σε ορμονοθεραπεία υποβάλλονται ασθενείς τον οποίων ο όγκος εξαρτάται από τις ορμόνες. Μόλις ο όγκος αφαιρεθεί εξετάζεται για την ύπαρξη υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης. Αν η εξέταση επιβεβαίωση την ύπαρξή τους, χορηγούνται στην ασθενή φάρμακα που αναστέλλουν την παραγωγή οιστρογόνων στις ωοθήκες σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση.

Τέλος, υπάρχουν και οι βιολογικές θεραπείες που θέλουν να αναστείλουν την εξέλιξη του καρκίνου. Έτσι, λοιπόν στοχεύουν στα καρκινικά κύτταρα και αφήνουν ανεπηρέαστα τα φυσιολογικά κύτταρα. Όταν χορηγούνται μετά τη χημειοθεραπεία συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού και αυξάνει την αποτελεσματικότητα της συστηματικής θεραπείας.

Μετά τη θεραπεία του Καρκίνου του Μαστού

Μετά το πέρας της θεραπείας οι ασθενείς παρακολουθούνται με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση ανάπτυξης καρκίνου στον άλλο μαστό ή υποτροπής στο χειρουργημένο μαστό ή τυχόν μετάστασης σε άλλα όργανα. Οι ασθενείς εξετάζονται με μεγάλη προσοχή και υποβάλλονται σε μία σειρά εξετάσεων όπως μαστογραφία, ακτινογραφία θώρακος, αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις κτλ.

Συνοψίζοντας

Κάθε γυναίκα είναι καλό να προχωρά στις προληπτικές εξετάσεις που τις συστήνει ο γιατρός της. Με αυτό τον τρόπο ακόμη και στην περίπτωση που θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού έχει περισσότερες πιθανότητες να θεραπευτεί πλήρως. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι οι γυναίκες να μη φοβούνται και να απευθύνονται αμέσως στον γιατρό τους αν παρατηρήσουν κάτι διαφορετικό στο στήθος τους. Με τα μέσα που διαθέτει σήμερα η επιστήμη μπορεί να διαγνώσει έγκαιρα και να θεραπεύσει αποτελεσματικά τις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.